طراحی شهری

رشته طراحی شهری به همراه برنامه ریزی شهری و مدیریت شهری از زیر مجموعه‌های رشته شهرسازی هستند. طراحی شهری، به بیانی ساده، طراحی شهرها، خیابان‌ها و فضاهای مختلف است. این رشته، شامل طراحی ساختمان‌ها، فضاها و مناظر، ایجاد چارچوب‌ها و رویه‌هایی برای طراحی شهر است که توسط افراد متخصص در این زمینه انجام می‌شود. اگر دانشجو مقطع کارشناسی رشته شهرسازی هستید و قرار است در این مورد اطلاعاتی جمع آوری کنید و یا اینکه به رشته طراحی شهری علاقمند هستید و در آینده ممکن است بخواهید در این رشته تحصیل کنید، این مطلب برای وبلاگ برای شما راه‌اندازی شده است. تا انتهای همه مطالب با ما همراه باشید.

معرفی رشته طراحی شهری

طراحی شهری در مورد مکان‌های متنوعی اجرا می‌شود؛ اعم از مراکز شهر، محله‌های مسکونی و حومه‌ها، زمین‌های چمن‌زار در حاشیه روستاها، شهرک‌های صنعتی، یا مناطق نادیده گرفته‌شده در اطراف ایستگاه‌های قطار، رودخانه‌ها و کانال‌ها.

این که خود طراحی چگونه باید انجام شود، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان یک مکان را بهبود بخشید یا از آن محافظت کرد تا برای سرمایه‌گذاران، توسعه‌دهندگان و جامعه بالاترین کارائی را به ارمغان آورد.

طراحان شهری معمولاً معماران، برنامه‌ریزان شهر یا معماران منظر هستند. مهارت آن‌ها در کنار هم قرار دادن ایده‌ها برای حل مشکلات به منظور ایجاد مکان‌های بهتر است. گاهی اوقات این کار منجر به ساخت مکان‌های جدید یا درک جدیدی از مناطق شهری موجود در شهرها، شهرک‌ها و روستاها می‌شود.

اسکیس طراحی شهری

همه‌ی مکان‌های شهری از جمله خیابان، میدان، کوچه، بافت‌های فرسوده و... با زندگی ما گره خورده اند. منظور از اسکیس طراحی شهری، یک ابزار است که به کمک آن می‌توان تمام ایده‌ها و تصورات ذهنی را ترسیم کرد و در میان ساختمان‌ها و فضای مورد نظر طراحی کرد. برای موفق شدن در زمینه اجرای اسکیس شهری، باید تلاش و پشتکار فراوان داشت و تمرینات زیادی را انجام داد تا بتوان در این زمینه به مهارت رسید.

اسکیس طراحی شهری شامل ترسیم برخی از علائم، مبلمان شهری ،انواع پوشش گیاهی، موضوع، پرسپکتیو و... است. روشی که برای انجام این کار در نظر گرفته می‌شود، شامل تجزیه و تحلیل و طراحی است. در اسکیس طراحی شهری، عناصر دیگری مانند بافت، رنگ، تراکم، نور، نیروهای بصری، اندازه، و... در نظر گرفته می‌شود تا بتوان به نتیجه مطلوبی رسید.

طراحی شهری می‌تواند به ترسیم نقشه‌های اصلی و راهنمایی‌های طراحی برای مناطق بزرگ، از طریق انجام طرح‌های دقیق برای یک خیابان محلی یا فضای عمومی کمک کند. مانند هر شیئی که به خوبی طراحی شده است، یک مکان باید به خوبی کار کند، جذاب، بادوام و مقرون به صرفه برای ساخت و نگهداری باشد.

طراحی شهری می‌تواند با استفاده از طرح‌های اصلی، برداشت‌های هنرمندان، فتومونتاژها، مدل‌های سه بعدی و عکس‌های مکان‌های موفق دیگر گویا باشد، طراحان شهری می‌توانند ظاهر یک توسعه را زنده کنند. این شامل برجسته کردن ویژگی‌های مهم محلی، نشانه‌ها و فضاهای عمومی است. نقشه‌های اصلی گویا اغلب فقط یک راه را نشان می‌دهند که در آن دستورالعمل‌های طراحی می‌توانند ساخته شوند.

Example image

انواع طرح های توسعه شهری

طرح‌های توسعه شهری دارای انواع مختلفی است که ما در این مقاله به اختصار در مورد هرکدام توضیح می‌دهیم.

طرح های ویژه

یکی از انواع طرح‌ های توسعه شهری، طرح‌های ویژه است. منظوراز طرح‌های ویژه، طرح‌هایی است که به علت وجود عوامل طبیعی یا ساخته شده، در بخش‌هایی از کشور اجرا می‌شود.

طرح شهرهای جدید

همان‌طور که از اسم این طرح مشخص است،برای ایجادشهرهای جدید در قالب طرح‌های کالبدی و منطقی به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماران ایران اجرا می‌شود.

طرح سایر شهرک‌ها

این طرح برای شهرک‌های غیرمسکونی با عملکردی مانند تفریحی، تورسیتی، صنعتی و... طبق مقررات و قوانین اجرا می‌شود.

طرح مجموعه شهری

طرح مجموعه شهری، از دیگر طرح های توسعه شهری براساس مصوبه شماره ۹۸۶۰/ت۱۵۳۱۱/هـ مورخ ۱۳/۸/۱۳۷۴ است که برای تغییراتی در شهرهای بزرگ انجام می‌شود.

طرح هادی شهر

از دیگر طرح های توسعه شهری، می‌توان به طرح هادی شهر اشاره کرد. طرح هادی برای استفاده از زمین‌های شهری برای عملکردهای مختلف به مظنور حل مشکلات و ارائه راهکارهای کوتاه مدت اجرا می‌شود.

معرفی دانشگاه های طراحی شهری

برای دانشجویانی که قصد دارند در رشته طراحی شهری، تحصیل کنند، مهم است که از دانشگاه های معتبر در زمینه طراحی شهری اطلاع داشته باشند و این دانشگاه‌ها را به خوبی بشناسند تا بتوانند برای آینده خود بهتر تصمیم بگیرند. هر دانشگاه رتبه‌بندی و کیفیت‌های متفاوتی در زمینه رشته طراحی شهری ارائه می‌کند. حتی به غیر از دانشگاه های معتبر در زمینه طراحی شهری در داخل کشور، خیلی از افراد مایل هستند که در دانشگاه های معتبر شهرسازی اروپا تحصیل کنند. ما در ادامه در مورد دانشگاه‌ها اروپا و دانشگاه‌های داخلی این رشته توضیح می‌دهیم.

برای تحصیل در دانشگاه های معتبر شهرسازی اروپا، دانشجو باید قوانین دانشگاه را به طور کامل بداند، علاوه بر این، از هزینه‌های تحصیلی، خدمات دانشجویی، امکان اخذ اجاره‌ی کار حین تحصیل و مسائلی این چنینی مطلع باشد تا بتواند بهتر برای آینده خود تصمیم بگیرد. برخی از دانشگاه‌های معتبر شهرسازی در خارج از کشور عبارتند از:

دانشگاه هاروارد که یکی از مهمترین و بهترین دانشگاه‌های جهان در آمریکا است و رشته برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای یکی از رشته‌های ارزشمند این دانشگاه است. فارغ التحصیلان این دانشگاه باید بتوانند مسولئیت بالایی در برنامه ریزی شهری داشته باشند. برخی از رشته‌های مربوط به رشته شهرسازی در این دانشگاه عبارتند از: معماری، برنامه ریزی و طراحی شهری، معماری منظر، مطالعات طراحی و...

یکی دیگر از دانشگاه، دانشگاه نیویورک آمریکاست که در زمینه شهرسازی و معماری دانشجو می‌پذیرد.

از دانشگاه های معتبر شهرسازی اروپا، می‌توان به دانشگاه نروژ اشاره کرد.خدمات دانشجویی در این کشور از سطح بالایی برخوردار است و مردم آن در رفاه زندگی می‌کنند. تحصیل در رشته شهرسازی در کشور نروژ رایگان است و شما فقط باید بتوانید هزینه زندگی خود را در این کشور بپردازید. دانشکده‌ی اسلو، یک دانشگاه بین المللی در این کشور است که خدمات عالی به دانشجویان ارائه می‌دهد و شما می‌توانید برای تحصیل در رشته شهرسازی، این دانشگاه را انتخاب کنید.

کشور ایتالیا هم یکی دیگر از کشورهای معتبر برای تحصیل در رشته شهرسازی است. این کشور، به عنوان زادگاه هنر و معماری شناخته می‌شود و تحصیل در دانشگاه‌های ایتالیا می‌تواند کمک کند که شما تجربیات زیادی از رشته شهرسازی به دست آورید. از ویژگی‌های خوب تحصیل در این دانشگاه این است که دروس این رشته در کشور ایتالیا با زبان انگلیسی ارائه می‌شود و شما نگرانی بابت این موضوع نخواهید داشت.

از دانشگاه‌های داخلی برای رشته طراحی شهری هم می‌توان به دانشگاه‌های زیر اشاره کرد:

  1. دانشگاه تهران
  2. دانشگاه شهید بهشتی
  3. دانشگاه هنر تهران
  4. دانشگاه علم و صنعت
  5. دانشگاه تربیت مدرس
  6. دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
  7. دانشگاه هنر اصفهان
Example image

سرفصل های طراحی شهری

بد نیست برای آشنایی بیشتر با این رشته، با برخی از سر فصل‌های رشته طراحی شهری آشنا شوید:

  1. زمینه های شکل گیری طراحی شهری  
  2. تعاریف طراحی شهری و حوزه ی فعالیت آن
  3. خصوصیات عمده ی طراحی شهری
  4. مقیاس، اهداف و ابزار اجرایی طراحی شهری
  5. اجزای تشکیل دهنده ی طراحی شهری
  6. انواع طراحی شهری
  7. فرآیند طراحی شهری
  8. مفهوم فضای شهری
  9. مؤلفه های سازنده کیفیت طراحی شهری
  10. مؤلفه های عملکردی کیفیت طراحی شهری
  11. کاربری زمین
  12. کیفیت امنیت محیط برای فعالیت ها
  13. قلمرو در فضاهای شهری
  14. مؤلفه ی تجربی ـ زیبایی شناختی کیفیت طراحی شهری
  15. تعریف شکل شهر
  16. برخی معایب فرم های شطرنجی و خطی
  17. نظریه ی توده و فضا یا شکل و زمینه در طراحی فضایی شهر
  18. کیفیت محیط ادراکی ـ حسی
  19. خلق مراکز شهری جدید

  1. فضای خارجی، فضای داخلی
  2. اصل محصور کردن فضا
  3. عناصر محصور کننده فضا
  4. اصل مقیاس و تناسب
  5. اصل فضاهای متباین
  6. اصل قلمرو
  7. تناسبات بصری
  8. غنای حسی
  9. ادراک و تصویر ذهنی
  10. خوانایی
  11. رنگ تعلق

  1. مکتب شیکاگو
  2. نهضت هنر نو در معماری (1910-1890)
  3. بنیانگذاران مهم معماری مدرن در غرب
  4. جنبش فوتوریسم (1914 – 1909م.)
  5. مدرسه باهاوس
  6. کانستراکتیویسم (ساختارگرایی) (1935-1920م.)
  7. معماری ارگانیک (در قرن 19 و نیمه اول قرن بیستم میلادی)
  8. بروتالیسم
  9. مینیمالیسم
  10. سبک بین الملل

  1. معماری پست مدرن: (دهه 1960 تا سال 1985)
  2. ویژگی های معماری پست مدرن:
  3. معماری پست مدرن سفید (نئومدرن)
  4. معماری های تک
  5. ویژگی های سبک های تک:
  6. معماری اکوتک
  7. معماری نئوکلاسیک
  8. معماری دیکانستراکشن (95-1982م.)
  9. معماری فولدینگ (دهه 1990 میلادی)
  10. معماری پیدایش کیهانی (غیرخطی)
  11. زیبایی شناسی در معماری
  12. فرهنگ و سبک
  13. مقایسه ویژگی های سبک مدرن و پست مدرن
  14. درجات نظم
  15. دلایل بکارگیری سقف شیب دار در طول تاریخ

  1. نظر بزرگان در ارتباط با زیبایی
  2. نظام های زیباشناختی
  3. عوامل مؤثر در فرآیند احساس زیبایی از یک اثر معماری
  4. فضا
  5. تحرک در عناصر معماری
  6. فصل ششم : منظر شهری
  7. منظر شهری
  8. الگوهای منظر شهری
  9. مولفه های طراحی منظر
  10. منظر سازی نرم
  11. مولفه عملکردی کیفیت منظر

  1. انواع فضای شهری
  2. ویژگی طرح های شهری لوکوربوزیه (شهر شاد)
  3. طراحی شهری به شکل پایدارتر
  4. شکل شهر فشرده
  5. شهر پایدار

  1. تعریف هویت
  2. هویت شهري
  3. عناصر هویتی شهر
  4. عناصر مصنوع یا ساخته شده یک شهر
  5. عناصر کارکردي یا محتواي شهري
  6. هویت شهرهاي ایران
  7. هویت شهري از دیدگاه طراحی شهري

  1. تاریخچه
  2. تعريف تاسيسات شهري
  3. تعريف تاسيسات زير بنايي شهري
  4. تاسیسات شهری در خارج از حریم شهرها
  5. جزیره حرارتی ویا وارونگی دما در شهرها.
  6. فصل دهم : مدل ساخت خرد و کلان شهر
  7. تقاضاهای اساسی و مطرح در ساخت خرد شهر
  8. مدل ساختار کلان شهر
  9. رتبه بندی ساخت کلان شهرها
  10. زمینه گرایی
  11. تعریف فضا
  12. آزمون خود سنجی با پاسخ تشریحی
  13. و....
Example image

چرا یک طراح شهری را جذب می‌کنیم؟

طراحی شهری اغلب به عنوان پل زدن بین برنامه ریزی شهری و معماری توصیف شده است. این رشته، الهام‌بخش طراحی است که سرمایه‌گذاران و ذینفعان برای آن ارزش قائل هستند. برخلاف بسیاری از کمیسیون‌های معماری، طراحی شهری به فراتر از مرز یک سایت نگاه می‌کند و لزوماً ساختمان‌های نهایی را با جزئیات طراحی نمی‌کند، اما ویژگی‌های اصلی آن‌ها، از جمله روابط آن‌ها با فضاهای بین آن‌ها را تعریف می‌کند.

شواهد نشان داده است که مکان‌هایی که طراحی ضعیفی دارند می‌توانند به سرعت به مناطقی با جوامع بیگانه، منابع طبیعی فاسد و انسجام کم برای کسانی تبدیل شود که از آن شهرها بازدید می‌کنند یا از آن‌ها استفاده می‌کنند.

زمان صرف شده برای طراحی شهری در مراحل اولیه فرآیند توسعه می‌تواند بعداً در زمان و هزینه صرفه جویی کند و به نتایجی دست یابد که ذینفعان بیشتری را راضی کند.

طراحی شهری در تمام بخش‌های شهر، از درون شهر گرفته تا حومه‌ها و حاشیه‌های شهری بیرونی اجرا می‌شود. طراحی شهری با تحولات، هر ماهیت و اندازه آن‌ها مرتبط است. شبکه‌های حمل‌ونقل و زیرساخت در سطح شهر، پروژه‌های تخلیه شهری، شهرک‌های منطقه‌ای، توسعه‌های جدید حومه شهر، مراکز خرید، خیابان‌ها، بلوک‌های اداری، پردیس‌های دانشگاه و بیمارستان‌ها همگی نتیجه طراحی شهری هستند.

Example image

سخن پایانی

امروزه، با افزایش تراکم شهرها، جمعیت رو به رشد و در حال تغییر، رشته طراحی شهری اهمیت بیشتری پیدا کرده است. اصول شهرسازی را می‌توان برای هر پروژه یا مکان؛ خواه در یک پایتخت بزرگ، مرکز منطقه‌ای یا روستا اعمال کرد. به طور کلی می‌توان گفت که طراحی شهری رویایی ایجاد یک «چشم انداز» برای نشان دادن مزایای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سرمایه‌گذاری یا تغییرات در مقیاس استراتژیک در یک منطقه وسیع و در یک دوره زمانی طولانی است.

لینک‌های مفید و حامیان سایت

در ادامه لینک های مفید در این بخش ذکر می‌گردد. جهت اطلاع از تعرفه درج لینک و حمایت خود با ما در تلگرام تماس بگیرید.